Tworzenie dostępnych dokumentów jest kluczowe, by każdy – niezależnie od swoich możliwości – mógł bez przeszkód korzystać z treści. Ten przewodnik zawiera sprawdzone praktyki i wskazówki, które pomogą Ci przygotować dokumenty przyjazne dla wszystkich użytkowników.

Zrozumieć dostępność

Czym jest dostępność dokumentów?
Dostępność dokumentów oznacza tworzenie treści cyfrowych w taki sposób, by były one łatwo dostępne i zrozumiałe także dla osób z niepełnosprawnościami – wzrokowymi, słuchowymi, ruchowymi czy poznawczymi.

Dlaczego dostępność jest ważna?
Dostępność dokumentów to nie tylko wymóg prawny, ale także wyraz troski o równość i włączenie społeczne. Dzięki niej wszyscy użytkownicy mają równy dostęp do informacji, a dokumenty są zgodne z obowiązującymi standardami i przepisami. To również istotny element poprawy ogólnego doświadczenia użytkownika.

Najlepsze praktyki w tworzeniu dostępnych dokumentów

Stosuj odpowiednią strukturę dokumentu

Używaj nagłówków, list i innych elementów strukturalnych, które pomagają czytnikom ekranu i innym technologiom wspomagającym poruszać się po treści i lepiej ją rozumieć.

• Nagłówki: Korzystaj z oznaczeń nagłówków (H1, H2, H3 itd.) w logicznej kolejności.
• Listy: Przekazuj informacje za pomocą list numerowanych (uporządkowanych) i wypunktowanych (nieuporządkowanych), co zwiększa przejrzystość.

Dodawaj tekst alternatywny do obrazów

Każdy obraz powinien mieć opis alternatywny (alt text), który pozwala osobom z dysfunkcją wzroku zrozumieć, co przedstawia grafika.

• Opisowy tekst alternatywny: Wyjaśnij, co przedstawia obraz i jaka jest jego rola w treści.
• Obrazy dekoracyjne: Jeśli obraz pełni wyłącznie funkcję ozdobną, oznacz go jako dekoracyjny, by nie przeszkadzał w odbiorze treści przez czytniki ekranu.

Zadbaj o odpowiedni kontrast kolorów

Stosuj kontrastowe połączenia kolorów, by tekst był czytelny dla osób z zaburzeniami wzroku. Nie opieraj przekazywania informacji wyłącznie na kolorze.

• Wskaźniki kontrastu: Dla zwykłego tekstu zalecany kontrast to co najmniej 4.5:1, a dla dużego tekstu – 3:1.
• Użycie koloru: Wspieraj przekaz dodatkowymi oznaczeniami, np. etykietami tekstowymi lub wzorami.

Wybieraj czytelne czcionki i formatowanie

Używaj prostych czcionek i unikaj nadmiernego formatowania, które może utrudniać czytanie.

• Czcionki: Preferuj czcionki bezszeryfowe, np. Arial czy Helvetica.
• Rozmiar tekstu: Tekst powinien mieć co najmniej 12 punktów, by był czytelny.
• Formatowanie: Unikaj nadmiaru pogrubień, kursywy i podkreśleń.

Twórz opisowe linki

Hiperłącza powinny mieć jasny i zrozumiały tekst. Unikaj ogólników w stylu „kliknij tutaj”.

• Tekst linku: Napisz dokładnie, dokąd prowadzi link lub jaka jest jego funkcja.
• Kontekst: Link powinien mieć sens również wtedy, gdy zostanie odczytany samodzielnie, bez otaczającego go tekstu.

Dodawaj napisy i transkrypcje

Multimedia powinny być dostępne dla wszystkich – dodawaj więc napisy do filmów i transkrypcje do materiałów audio.

• Napisy: Powinny być zsynchronizowane z obrazem i dokładnie oddawać treść.
• Transkrypcje: Dodaj wersję tekstową materiałów dźwiękowych, w tym opisy dźwięków niewerbalnych.

Sprawdzaj dostępność dokumentu

Korzystaj z narzędzi do sprawdzania dostępności, aby zidentyfikować i naprawić potencjalne problemy.

• Narzędzia wbudowane: Wiele edytorów tekstu, np. Microsoft Word czy Google Docs, oferuje wbudowane sprawdzarki dostępności.
• Walidatory online: Istnieją narzędzia online do sprawdzania zgodności dokumentów ze standardami dostępności.

Praktyczne wskazówki na start

Korzystaj z dostępnych szablonów

Rozpoczynaj pracę od szablonów zaprojektowanych z myślą o dostępności. Wiele programów biurowych oferuje takie gotowe rozwiązania.

Zachowuj spójność układu i stylu

Ujednolicona struktura dokumentu pomaga w poruszaniu się po nim i lepszym zrozumieniu treści.

Używaj opisowych tytułów i metadanych

Dodawaj tytuły, nagłówki i metadane, które ułatwiają wyszukiwanie i nawigację w dokumencie.

Unikaj obrazów zawierających tekst

Jeśli to możliwe, nie używaj obrazów z tekstem. Jeśli jednak musisz, upewnij się, że zawarty w nich tekst jest także dostępny w alt tekście lub w treści dokumentu.

Testuj z udziałem realnych użytkowników

Zbieraj opinie od osób z niepełnosprawnościami i wprowadzaj poprawki na podstawie ich doświadczeń.

Podsumowanie
Stosując te praktyki i wskazówki, tworzysz dokumenty dostępne dla każdego. Dbanie o dostępność to nie tylko zgodność z przepisami – to przede wszystkim budowanie bardziej inkluzywnego środowiska cyfrowego, w którym każdy użytkownik ma równy dostęp do informacji.

‍